FAVÖK, İngilizce EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization) teriminin Türkçe karşılığıdır:
Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr anlamına gelir. Kısaca, şirketin esas faaliyetlerinden ne kadar kâr ettiğini; borçlanma maliyetlerini, vergi yükünü ve varlıkların amortismanını dikkate almadan gösterir.
Formül
FAVÖK = Net Dönem Kârı
Faiz Giderleri
Vergi Giderleri
Amortisman ve İtfa Giderleri
Bu metrik, özellikle aynı sektördeki farklı şirketlerin operasyonel kârlılığını karşılaştırmakta kullanılır. Çünkü finansman yapısı ve vergi yükü farklılıkları devreden çıkar.
Neden Önemlidir?
Operasyonel Performans Ölçer → Esas faaliyetlerden para kazanılıp kazanılmadığını gösterir.
Karşılaştırma Kolaylığı Sağlar → Farklı borç ve vergi yapısına sahip şirketleri yan yana değerlendirmeyi mümkün kılar.
Yatırımcı ve Kredi Analistlerinin Favorisi → Bankalar ve fonlar, şirketin borç ödeme gücünü incelerken genelde FAVÖK’e bakar.
Negatif FAVÖK Ne Anlama Gelir?
Bir şirketin FAVÖK’ü negatifse, bu şu anlama gelir:
Şirket, esas faaliyetlerinden zarar ediyor.
Bu durumda:
Satış gelirleri, faaliyet giderlerini karşılamıyor.
Şirket kâr etmese bile borç faizleri, vergiler ve amortisman gibi kalemler henüz eklenmemiştir. Yani bilanço aslında daha da kötü olabilir.
Uzun süre negatif FAVÖK, iş modelinde sorun veya sürdürülemez operasyon sinyali verir.
Negatif FAVÖK’ün Olası Sebepleri
Düşük Satış Hacmi → Pazar payı kaybı veya talep daralması.
Yüksek Maliyetler → Hammadde fiyat artışları, enerji maliyetleri, işçilik giderleri.
Yanlış Fiyatlama → Maliyetlerin altında satış yapmak.
Yatırım Aşaması → Start-up veya büyüme aşamasındaki şirketlerde, yüksek yatırım harcamaları nedeniyle kısa vadede negatif olabilir.
Kriz veya Olağanüstü Durumlar → Pandemi, ekonomik durgunluk, doğal afet.
Yatırım Yaptığınız Şirketin FAVÖK’ü Negatifse Ne Yapmalısınız?
1. Sebepleri Analiz Edin
Geçici mi, yapısal mı?
Örneğin yeni fabrika yatırımı nedeniyle kısa süreli zarar normaldir, ama pazar kaybı uzun vadeli sorun işaretidir.
2. Sektör Karşılaştırması Yapın
Tüm sektör negatifse (ör. enerji fiyat şoklarında bazı sanayi kolları) sorun makro olabilir.
Sadece ilgili şirket negatifse, yönetim stratejisi sorgulanmalı.
3. Nakit Akışını İnceleyin
FAVÖK negatif olsa bile işletme nakit akışı pozitif olabilir (ör. stok erimesiyle).
Tersi durumda, şirket borçlanmaya mecbur kalır.
4. Yönetimin Açıklamalarını ve Planlarını Takip Edin
KAP bildirimleri, yatırımcı sunumları, telekonferanslar.
Sorunun çözüm süresi ve uygulanacak strateji net mi?
5. Risk Yönetimi Yapın
Portföyünüzde bu şirketin ağırlığını azaltmayı düşünebilirsiniz.
Stop-loss seviyeleri belirleyin.
Kârlılığa dönüş sinyallerini beklemeden “bekle-gör” moduna geçin.
Negatif FAVÖK, yatırımcı için alarm zilidir. Her negatif FAVÖK kötü değildir / erken aşama teknoloji şirketleri gibi bazı sektörlerde büyüme döneminde bu normaldir. Ancak olgunlaşmış, oturmuş bir iş modelinde faaliyet zararının sürekli hale gelmesi, şirketin değerini ve yatırımınızın güvenliğini doğrudan tehdit eder.
Yatırımcı olarak rakamların arkasındaki hikâyeyi anlamak, bilanço kalemlerini düzenli takip etmek ve gerekirse pozisyonunuzu gözden geçirmek en doğru yaklaşımdır.
