Altın fiyatları, yatırım dünyasında hem güvenli liman arayanlar hem de spekülatif yatırımcılar için önemli bir göstergedir. Gram altın, çeyrek altın ve ons altın gibi farklı türlerin fiyatları, vade yapısına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Vade farkları, altın piyasasında spot fiyatlar (anlık fiyatlar) ile vadeli işlem fiyatları arasındaki farkları ifade eder ve bu farklar, piyasa beklentilerini, faiz oranlarını, arz-talep dengesini ve ekonomik koşulları yansıtır. Peki, altın fiyatlarında vade farkları nasıl yorumlanır?
Vade farkları, genellikle vadeli işlem piyasalarında (örneğin, Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası - VİOP veya uluslararası COMEX borsası) altın kontratlarının farklı vadelerdeki fiyatları arasındaki farkı ifade eder. Spot fiyat, altının anlık piyasa değerini gösterirken, vadeli fiyatlar gelecekteki bir teslimat tarihi için belirlenir (örneğin, 1 ay, 3 ay veya 1 yıl sonrası). Bu farklar, piyasanın altının gelecekteki fiyatına ilişkin beklentilerini ve taşıma maliyetlerini (faiz oranları, depolama giderleri) yansıtır.
Bu tür veriler, spot fiyatlarla vadeli fiyatlar arasındaki ilişkiyi anlamada yardımcı olabilir. Vade farklarını yorumlamak için ilk adım, contango ve backwardation kavramlarını anlamaktır. Contango, vadeli fiyatların spot fiyatlardan yüksek olduğu durumdur ve genellikle piyasanın istikrarlı olduğu, altın talebinin düşük olduğu veya faiz oranlarının yüksek olduğu dönemlerde görülür.
Backwardation ise vadeli fiyatların spot fiyatlardan düşük olduğu durumdur; bu, piyasada altın talebinin yüksek olduğunu, arzın sınırlı olduğunu veya kısa vadeli risklerin (örneğin, jeopolitik krizler) arttığını gösterebilir.
Faiz oranları, contango durumunu güçlendirir; örneğin, ABD Merkez Bankası (FED) faiz artırımı, vadeli fiyatları spot fiyatların üzerine çıkarabilir. Enflasyon, altın talebini artırarak backwardation’a yol açabilir. USD/TRY kuru, Türkiye’deki gram altın vadeli fiyatlarını doğrudan etkiler.
