Ekonomist Iris Cibre, halka açık şirketlerin geçmiş dönem kârlılık ve ciro verilerini incelediği analizinde, 2025’in ilk çeyreğinde ekonomideki sert yavaşlamaya dikkat çekti. Cibre’ye göre, pandemi sonrası rekor kârlar açıklayan sektörler artık küçülme sürecine girmiş durumda. Veriler; hem fiyatlama davranışlarının sınırına ulaşıldığını hem de iç talebin hızla soğuduğunu ortaya koyuyor.
Fiyatlama Gücü Tükendi, Kârlar Eksiye Geçti
Iris Cibre’nin analizine göre, geçmiş yıllarda kârlılık artışları sektörler bazında dikkat çekici oranlara ulaştı.
Hizmet sektörü, 2019 resesyonunun ardından, talep gelir gelmez fiyatlara yüklenerek 2021’in 3. çeyreğinde %800’e varan kâr artışı yakaladı. Aynı dönemde ciro artışı sadece %21 seviyesindeydi.
Sanayi sektörü ise 2021 3. çeyrekte cirosunu %64, kârlılığını ise %270 artırdı.
Ancak 2022 sonu itibarıyla bu eğilim tersine döndü. Artış hızları hem hizmette hem sanayide yavaşladı. Sanayi sektörü özelinde, 2023 4. çeyrekten itibaren kâr daralması hız kazandı.
Hizmet sektörü 2024 2. çeyrekte hâlâ %100’ün üzerinde kâr artışı açıklasa da artık bu hız da sürdürülemiyor.
2025 1. Çeyrek Verileri: Keskin Soğuma
Iris Cibre’nin verilerine göre, 2025’in ilk çeyreğinde genel endeks ve sektörler şu oranlarla daraldı:
Ciro artış hızları:
Genel endeks: %27
Sanayi: %20
Hizmet: %39
Kârlılık artışları:
Genel endeks: -%39
Sanayi: -%64
Hizmet: -%45
Bu rakamlar, şirketlerin kârlılığı artıracak şekilde fiyatlama yapamadığını ve sıkı para politikalarının etkisiyle iç talepte belirgin bir daralma yaşandığını gösteriyor.
Teknoloji Sektörü Sürprizi
Tüm bu olumsuz tabloya karşın, teknoloji sektörü pozitif ayrışıyor.
2025 1. çeyrekte ciro artışı: %36
Aynı dönemde kâr artışı: %116
Cibre, bu durumu şöyle değerlendiriyor:
"Teknoloji şirketleri, fiyatlara hâlâ rahatça yansıtma yapabildiği için kârlılığını koruyabiliyor. Henüz sıkışmadılar."
Değerlendirme
Veriler, Türkiye’de işletmelerin fiyatlama davranışlarının sınırlarına ulaştığını ve yüksek kârlı dönemlerin geride kaldığını ortaya koyuyor. Pandemi sonrası gelen anormal kâr artışları artık yerini yavaşlayan gelir ve negatif kârlılık dönemine bırakmış durumda. 2025’in ilk çeyreği itibarıyla ekonomideki net soğuma sektörel ayrışmalarla kendini gösteriyor.
