Yapay zekâ, yalnızca teknoloji değil, artık küresel ekonomik güç dengelerini de şekillendiren bir paradigma. Bu yarışta uzun süre seyirci kalan ülkeler bile, son yıllarda yapay zekâyı yerli sanayiye, kamu hizmetlerine ve stratejik sektörlere entegre etmenin yollarını arıyor. Türkiye de bu dönüşümün dışında değil. Aksine, uygulama odaklı zekâsını altyapı mühendisliğiyle birleştiren girişimlerle sahada ses getiriyor.
2025 itibarıyla Türkiye, yapay zekâ ekosisteminde nicelikten çok nitelik arayan bir faza geçmiş durumda. Artık yalnızca chatbot geliştiren girişimler değil; model mimarisi yazan, donanım-optimizasyon çözümleri sunan, kendi veri havuzunu oluşturan şirketler dikkat çekiyor.
İşte bu listedeki 20 yapay zekâ girişimi, Türkiye'nin "tüketici ülke" kimliğinden "üretici aktör" kimliğine geçişinin somut kanıtı. Liste; teknik özgünlük, model seviyesi üretim, veri egemenliği ve küresel ölçekte rekabet gücü gibi 4 ana başlık altında değerlendirilen 50+ aday arasından seçildi.
Türkiye'nin En Güçlü 20 AI Girişimi
| # | Girişim Adı | Alan | Altyapı Yerli | Model Geliştiriyor | Veri Sahibi | Global Varlık |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Tazi.ai | Gerçek zamanlı AutoML | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 2 | Vispera | Görüntü işleme / Perakende | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 3 | Virasoft | Dijital patoloji | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 4 | Enbiosis | Mikrobiyom / sağlık | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 5 | HAVELSAN AI | Savunma sistemleri | ✅ | ✅ (özgün) | ✅ | ❌ |
| 6 | ZingatGPT | Gayrimenkul / dil modeli | ❌ | ❌ | ✅ | ❌ |
| 7 | LegalAI | Hukuki NLP | ❌ | ❌ | ✅ | ❌ |
| 8 | STM ThinkTech | Strateji / savunma analitiği | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 9 | DeepZen | TTS / ses üretimi | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 10 | AIStorm | Edge AI / donanım | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 11 | Doktar | Tarım teknolojileri | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 12 | TÜBİTAK BİLGEM | LLM / Siber güvenlik | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 13 | SpeakTR | Konuşma teknolojileri | ✅ | ❌ | ✅ | ❌ |
| 14 | AISoft Health | Radyoloji teşhisi | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 15 | Snapi.ai | Müşteri hizmetleri chatbotu | ❌ | ❌ | ✅ | ❌ |
| 16 | CoPrint AI | Üretim & 3D baskı analitiği | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 17 | DataBos | Semantik arama | ✅ | ❌ | ✅ | ❌ |
| 18 | AI Calls | Sesli otomasyon sistemleri | ✅ | ❌ | ✅ | ❌ |
| 19 | Cortex360 | Medya ve duygusal analiz | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 20 | Worldception Labs | Sanal ortam modelleme | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
Seçkin 20: Kısa Profillerle Derinleşen Bir Harita
Tazi.ai – Türkiye’nin en teknik derinliğe sahip yapay zekâ girişimlerinden biri. Gerçek zamanlı öğrenme algoritmaları, finans ve sigorta sektörlerine model-as-a-service (MaaS) çözümü sunuyor. ABD ve Avrupa’da da aktif.
Vispera – Perakende raflarında ürünlerin düzenini ve stok durumunu kamera görüntülerinden tespit eden algoritmalar geliştiriyor. Migros, Unilever gibi devlerle çalışıyor.
Virasoft – Patoloji görüntüleri üzerinden yapay zekâ destekli teşhis sistemleri sunuyor. Hastanelerde canlı kullanımda.
Enbiosis – İnsan bağırsak mikrobiyomunun DNA analizini yapay zekâ ile işleyerek kişiselleştirilmiş sağlık önerileri veriyor.
HAVELSAN AI – Askeri simülasyon, hedef tespiti ve karar destek alanlarında yapay zekâ algoritmaları geliştiriyor. Model seviyesi üretim içeriyor.
ZingatGPT & LegalAI – GPT altyapısının sektör bazlı Türkçeleştirilmiş varyantları. Altyapı dış kaynaklı, içerik yerli.
STM ThinkTech – Stratejik analiz ve askeri modelleme alanında güçlü. NATO kapsamında da kullanılıyor.
DeepZen – Türkçe dahil birçok dilde insan sesi benzeri üretim yapan text-to-speech teknolojisiyle sesli medya sektörüne çözüm sunuyor.
AIStorm – Edge AI donanım tarafında, işlemcilerin üzerinde çalışan yazılım sistemleri geliştiriyor. Hem çip hem yazılım üretimiyle öne çıkıyor.
Doktar – Tarımın yapay zekâ ile modernleşmesi için toprak analizi, verim tahmini ve hastalık tespiti üzerine çalışıyor.
TÜBİTAK BİLGEM B3LAB – Türkçe veriyle eğitilen büyük dil modelleri geliştirmeye odaklı devlet destekli mühendislik laboratuvarı.
SpeakTR – Konuşma analizi, aksan düzeltme ve eğitim için AI destekli sistemler geliştiriyor.
AISoft Health – MR, BT gibi radyolojik görüntülerde erken teşhis desteği sunuyor. Hekim odaklı çözümler.
Snapi.ai – GPT altyapılı chatbot sistemi. Web ve WhatsApp gibi platformlarda Türkçe müşteri hizmeti asistanı sunuyor.
CoPrint AI – 3D yazıcılarda üretim hatalarını tespit edip süreci optimize eden yapay zekâ modülü geliştiriyor.
DataBos – Kurumsal belge arşivlerinde içerik analizi ve semantik arama hizmeti sunan bir platform.
AI Calls – Sesli arama, randevu ve çağrı planlamasını otomatikleştiren AI sistemleri geliştiriyor.
Cortex360 – Televizyon, gazete ve sosyal medya içeriklerini analiz ederek duygu, öfke, pozitiflik gibi skorlamalar sunuyor.
Worldception Labs – Gerçek ortamların dijital ikizlerini oluşturarak eğitim, oyun ve savunma alanlarına hizmet sunuyor.
Tarımda Yapay Zekâ: Sessiz Devrimin Anahtarı
Tarım sektörü, Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında tarihsel olarak en kritik sektörlerden biri. Ancak bugün geldiğimiz noktada iklim değişikliği, nüfus baskısı, girdi maliyetleri ve verimlilik sorunları gibi faktörler, tarımı geleneksel yöntemlerle sürdürülemez hâle getiriyor.
İşte bu yüzden Doktar, bu derlemede yalnızca "başarılı bir girişim" değil, aynı zamanda bir kalkınma modeli olarak da öne çıkıyor. Doktar, sahaya yerleştirdiği sensörler aracılığıyla toprak, hava, bitki ve sulama verilerini topluyor; ardından bu verileri yapay zekâ ile analiz ederek çiftçilere doğru zamanda doğru müdahale yapmaları için rehberlik ediyor.
Yani bu sistem sayesinde üretici, hem girdi maliyetlerini düşürebiliyor hem de verimi artırabiliyor. Örneğin; sistem belirli bir arazide hastalık riski algıladığında anında uyarı verebiliyor. Ya da hangi tarlanın ne zaman sulanması gerektiğini öneren algoritmalar, su ve enerji tasarrufu sağlıyor. Bu sadece teknoloji değil, aynı zamanda çiftçiyi güçlendiren bir bilgi altyapısı.
Biz bu listeyi hazırlarken tarafsız kalmaya özen gösterdik. Ancak bazı projeler sadece ticari başarılarıyla değil, taşıdıkları anlamla da öne çıkıyor. Doktar, teknolojiyi sadece koda değil, toprağa da gömen bir zihniyeti temsil ediyor. Ve bu, Türkiye gibi tarımsal potansiyeli yüksek bir ülke için gelecek vizyonunun önemli bir parçası.
Kısacası: Yapay zekâ sadece ekranlarda değil, artık toprağın içinde de çalışıyor.
Tarafsız Yorum: Türkiye Gerçekten Yapay Zekâ Geliştirebilir
Bu 20 girişim, sadece yapay zekâ konuşan değil; onu modelleyen, işleten ve ürünleştiren bir Türkiye’yi temsil ediyor. Henüz OpenAI veya Anthropic kalibresinde büyük dil modellerimiz, ya da milyar dolarlık fonlarımız olmasa da; mühendislik yetkinliği, alan odaklı uzmanlık ve veri sahipliği açısından birçok yerli girişim, küresel ölçekte rekabet edebilir bir olgunluğa ulaşmış durumda.
Türkiye’nin teknik insan kaynağı güçlü. Üniversitelerden çıkan araştırmalar, özel sektörün hızla adapte olan yapısı ve kamu destekli araştırma merkezlerinin yükselişi, sadece uygulama düzeyinde değil, artık model ve altyapı katmanlarında da üretim yapılabileceğini gösteriyor. Elbette eksikler var: daha fazla fon, daha fazla açık veri, daha fazla AR-GE teşviki. Ancak yön doğru.
Kısacası Türkiye, yapay zekâyı sadece kullanan değil, geliştiren ve ihraç eden bir ülke olabilir. Şartlar olgunlaşıyor, teknoloji konuşmaktan çok inşa edilmeye başlanıyor.
Ve bu, sadece başlangıç.
