Dünya enerji piyasalarını sarsan bir gelişme yaşandı: Hürmüz Boğazı resmen kapatıldı! Küresel petrol arzının yaklaşık %20’sini oluşturan, günde 17 ila 20 milyon varil petrolün geçtiği bu stratejik geçiş noktası, artık erişime kapalı. Suudi Arabistan, İran, Irak, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi OPEC üyesi ülkelerin petrol ihracatı bu boğazdan sağlanıyordu. Kapanma, küresel enerji piyasalarında büyük bir dalgalanmaya yol açabilir.
Hürmüz Boğazı Neden Önemli?
Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi’ni Umman Körfezi ve Arap Denizi’ne bağlayan dar bir su yoludur. ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) tarafından “dünyanın en kritik petrol geçiş noktası” olarak tanımlanan boğaz, küresel enerji güvenliği için hayati bir öneme sahip. 2024 verilerine göre, boğazdan geçen petrol, dünya petrol tüketiminin yaklaşık %20’sini ve deniz yoluyla taşınan petrolün %30’unu oluşturuyor. Ayrıca, Katar’ın sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatının %20’si de bu rota üzerinden gerçekleşiyor.
Boğazın kapanması, Suudi Arabistan, İran, Irak, Kuveyt, BAE ve Katar gibi büyük petrol ve gaz ihracatçılarını doğrudan etkiliyor. Bu ülkeler, küresel petrol arzının büyük bir kısmını Hürmüz Boğazı üzerinden Asya, Avrupa ve Amerika pazarlarına ulaştırıyor. Özellikle Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkeleri, bu rotaya bağımlı.
Kapanmanın Küresel Etkileri Neler Olacak?
Hürmüz Boğazı’nın kapatılması, enerji piyasalarında ciddi bir krize yol açabilir. Uzmanlar, boğazın uzun süre kapalı kalması durumunda Brent tipi ham petrol fiyatlarının 120 ila 150 dolar seviyesine, hatta daha ötesine yükselebileceğini öngörüyor. Bu durum, küresel enflasyonu tetikleyebilir ve dünya ekonomisini resesyona sürükleyebilir.
Petrol Fiyatlarında Artış: Goldman Sachs ve JP Morgan gibi analiz kuruluşları, boğazın kapanması durumunda petrol fiyatlarının 130 dolara kadar çıkabileceği uyarısında bulundu.
Enerji Krizi: Avrupa ve Asya, özellikle LNG ithalatında ciddi sorunlarla karşılaşabilir. Katar ve BAE’nin LNG ihracatının %20’si bu boğazdan geçiyor.
Alternatif Rotalar Yetersiz: Suudi Arabistan ve BAE’nin boğazı bypass eden boru hatları bulunsa da, bu hatların kapasitesi yalnızca 4,2 milyon varil/gün ile sınırlı. Bu, boğazdan geçen hacmin sadece dörtte birine denk geliyor.
Hürmüz Boğazı’nın Kapatılma Sebebi Nedir?
Kapanma, İran ve İsrail arasındaki gerilimin tırmanmasıyla ilişkilendiriliyor. İran, İsrail’in askeri ve nükleer altyapısına yönelik saldırıları sonrası Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidini hayata geçirdi. İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan (IRGC) General Esmail Kosari, boğazın kapatılmasının “ciddi bir şekilde değerlendirildiğini” belirtmişti. Son gelişmeler, bu tehdidin gerçeğe dönüştüğünü gösteriyor.
Hangi Ülkeler Etkilenecek?
Suudi Arabistan: Boğazdan geçen ham petrol ve kondensatın %38’i (5,5 milyon varil/gün) Suudi Arabistan’a ait.
İran: Kendi ekonomisi için boğaza bağımlı olan İran, Çin’e yaptığı ihracatın büyük kısmını bu rota üzerinden gerçekleştiriyor.
Irak, Kuveyt ve BAE: Bu ülkeler, petrol ihracatlarının %100’üne yakınını Hürmüz Boğazı üzerinden yapıyor.
Ayrıca, Hindistan gibi petrol ithalatının %90’ını boğazdan karşılayan ülkeler de büyük risk altında. Hindistan’ın petrol rezervleri 74 günle sınırlı olduğundan, uzun süreli bir kapanma ekonomik krize yol açabilir.
