Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), engelli istihdam kotasını doldurmayan işverenlere karşı 2026'da "otomatik radar" sistemini devreye alıyor. Beyan esaslı dönemi bitirecek yeni "Çalışan Bildirim Sistemi" ile eksik istihdam anında tespit edilecek ve uygulanacak cezaların ciddi oranda, hatta iki katına kadar artırılması gündemde. Özel sektör ve kamu kurumlarını yakından ilgilendiren bu dönüşüm, binlerce engelli vatandaşa istihdam kapısı açmayı hedefliyor.
SGK'nın Otomatik Radar Sistemi: Cezalar İkiye Katlanacak
Türkiye’de çalışma hayatında yer bulmakta zorluk çeken milyonlarca engelli vatandaş için önemli bir gelişme yaşanıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 2026 yılından itibaren devreye alacağı yeni bir otomatik takip sistemiyle, engelli istihdam kotasını doldurmayan işverenlere yönelik büyük bir dönüşüm başlatıyor. Yeni düzenlemeyle birlikte idari para cezalarının da ciddi oranda artması bekleniyor.
Resmî verilere göre Türkiye'de 2,5 milyonu aşkın engelli vatandaş bulunmasına rağmen, özel sektördeki engelli kontenjanlarının önemli bir kısmı hala boş durumda. Mevcut beyan esaslı sistem, bazı işverenlerin yasal yükümlülüklerini kolayca es geçmesine yol açıyordu.
İşverenler Arasında Farklılık Bitecek
Mevzuata göre, özel sektörde 50 ve üzeri çalışanı bulunan işverenler, personelinin en az yüzde 3'ünü engelli bireylerden oluşturmak zorunda. Ancak bazı şirketlerin bir şehirde kotayı doldururken, diğer illerde eksik kalması cezai adaletsizliklere neden oluyordu. Temmuz ayında Resmî Gazete’de yayımlanan Torba Kanun ile bu durum sona eriyor. Yeni sistemde, ceza uygulaması il bazlı değil, iş yeri merkezine göre yapılacak.
2026'da "Çalışan Bildirim Sistemi" Devreye Giriyor
SGK'nın 2026 itibarıyla aktifleşecek olan "Çalışan Bildirim Sistemi" sayesinde, engelli çalıştırma yükümlülüğü olan tüm işverenler, SGK kayıtları üzerinden otomatik olarak taranacak. Bu "otomatik radar" sistemi ile birlikte beyanla bildirim dönemi resmen sona erecek. Sistem, eksik istihdamı anında tespit ederek cezai işlemleri derhal başlatacak. Böylece, engelli kotasından kaçınma yolları neredeyse tamamen kapanmış olacak.
Mevcut Ceza Artıyor, İkiye Katlanması Gündemde
SGK uzmanı İsa Karakaş'ın Türkiye Gazetesi'nde yazmış olduğu köşe yazısında yer alan bilgilere göre mevcut uygulamada kotayı doldurmayan işverenlere, eksik kalan her engelli için ve her ay 30 bin 81 TL idari para cezası kesiliyor. Bu tutar her yıl yeniden değerleme oranında artırılıyor.
2026'da yeniden değerleme oranıyla birlikte bu cezanın yüzde 25,49 artması ve ardından iki katına kadar yükselmesi gündemde. Yeni cezai yaptırımlar, sadece özel sektörü değil, engelli veya eski hükümlü istihdam etme yükümlülüğü olan kamu kurumlarını da kapsayacak.
Binlerce Engelliye İstihdam Yolu Açılıyor
Yeni sistemin yürürlüğe girmesi, işverenleri yükümlülüklerini yerine getirmeye teşvik ederek, binlerce engelli vatandaşın iş hayatına katılımını sağlayacak. Bu gelişme, engelli istihdamının yalnızca yasal bir zorunluluk olmaktan çıkıp, toplumsal farkındalığın ve vicdani sorumluluğun da önemli bir göstergesi haline geleceğinin altını çiziyor.
