Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nün (OECD) yayımladığı 2025 Emeklilik Raporu, küresel demografik dönüşümün alarm zillerini çalıyor. Rapor, özellikle doğurganlık oranlarındaki sert düşüş ve "baby boomer" kuşağının yaşlanmasıyla birlikte, çalışma çağındaki nüfusun üzerindeki yükün hızla arttığını ortaya koyuyor.
Yaşlı Nüfus Artışı Rekor Kırıyor
OECD verilerine göre, 65 yaş üzeri nüfusun 20-64 yaş arasındaki nüfusa oranı (bağımlılık oranı), 2000'deki yüzde 22 seviyesinden 2025’te yüzde 33’e çıktı. Bu oranın 2050 yılında ise yüzde 52’ye ulaşması bekleniyor.
Raporda, Türkiye'nin de bu trendi hızla takip ettiği belirtildi. Türkiye, 2050’de OECD ortalamasını aşarak, 2050-2075 döneminde yaşlı nüfusu en hızlı artan ülkeler arasında yer alacak. Bu durum, ülkenin emeklilik sistemlerinin finansal sürdürülebilirliği açısından ciddi bir risk oluşturuyor.
Türkiye'nin Emeklilik Sonrası Çalışma Kısıtlamaları
Rapor, Türkiye'deki emeklilik sonrası çalışma düzenlemelerine dikkat çekiyor ve mevcut kısıtlamaların ekonomik verimliliği düşürdüğünü vurguluyor. Türkiye’de:
8 Eylül 1999'dan önce sigorta girişi olanlar, emekli maaşları kesilmeden çalışmaya devam edebiliyor.
Ancak, 1 Ekim 2008 ve sonrasında ilk kez sigorta kaydı yaptıranlar, emekli olduktan sonra çalışmaya başlarlarsa emekli aylıkları durduruluyor.
OECD, bu durumun, yaşlanan toplumda daha uzun süre çalışmayı teşvik etme hedefiyle çeliştiğini belirtiyor. Türkiye’deki 55-64 yaş grubunun istihdam oranı yüzde 38 ile OECD’nin en düşük seviyesinde yer alıyor.
Emekliler Çalıştıkça Ekonomi Güçlenir
OECD'ye göre, emeklilik sistemlerinin finansal sürdürülebilirliğini sağlamak için en kritik çözüm, emeklilerin işgücüne katılımını kolaylaştırmak.
Raporda öne çıkan ana öneriler şunlar:
Emekli Maaşı Kesintileri Kaldırılmalı: Normal emeklilik yaşından sonra çalışmaya devam edenlerin emekli aylığı almasının önündeki yasal ve mali engeller kaldırılmalı.
Zorunlu Fesih Sonlandırılmalı: Emekli aylığı bağlatmak için iş sözleşmesinin zorunlu olarak feshedilmesi uygulaması eleştiriliyor. Bu uygulamanın, emekli çalışanları daha kötü koşullara yönelttiği belirtiliyor.
Çalışmaya devam eden emeklilerin, ülkeye daha yüksek üretim ve vergi geliri yoluyla doğrudan katkı sağladığına dikkat çekilirken, Türkiye için bu demografik dönüşümün hızına ve emeklilik sonrası çalışma kısıtlamalarının yeniden düzenlenmesi gerekliliğine dair güçlü bir uyarı yapılıyor.
