Çin, ABD'li yarı iletken ve telekomünikasyon ekipmanı üreticisi Qualcomm hakkında tekelleşme karşıtı düzenlemeleri ihlal ettiği şüphesiyle resmi bir soruşturma başlattığını duyurdu. Bu hamle, iki süper güç arasındaki "çip savaşları" olarak bilinen teknolojik rekabette tansiyonu daha da artırdı.
Çin Devlet Piyasa Düzenleme İdaresi tarafından yapılan açıklamaya göre soruşturmanın merkezinde Qualcomm'un İsrailli otomobil çipleri ve iletişim teknolojileri geliştiricisi Autotalks'u satın alması yer alıyor.
Devralma Anlaşması Soruşturmanın Merkezinde
Mobil cihazlar için ürettiği "Snapdragon" işlemcileriyle tanınan Qualcomm, "araçtan her şeye" (V2X) iletişim çözümleri sunan Autotalks'u satın alma işlemini bu yılın Haziran ayında tamamladığını açıklamıştı. Çinli regülatörler, bu devralmanın pazardaki rekabeti olumsuz etkileyebileceği ve tekel oluşturma potansiyeli taşıdığı endişesiyle harekete geçti.
Bu soruşturma, gelirlerinin önemli bir kısmını Çin'den elde eden Qualcomm için kritik bir zamanda geldi. Şirketin 2024 bilançosuna göre, gelirlerinin %46'sı Çin ve Hong Kong'daki satışlardan oluşuyor.
Qualcomm, daha önceki raporlarında ABD ile Çin arasındaki ticari gerilimler nedeniyle Çin pazarına olan bu yüksek bağımlılığın risk teşkil ettiğine dikkat çekmişti.
Pekin'in Hedefindeki Tek ABD'li Şirket Değil
Qualcomm'a yönelik bu adım, Çin'in son yıllarda diğer ABD'li çip üreticilerine karşı attığı adımların bir devamı niteliğinde.
Nvidia Soruşturması: Çin, 9 Aralık 2024'te bir diğer ABD'li çip devi Nvidia hakkında, 2019'da İsrailli Mellanox'u satın almasıyla ilgili tekel soruşturması başlatmıştı. Soruşturma, Nvidia'nın devir işlemine verilen onayın şartlarına aykırı davrandığına dair ilk bulguların ardından 15 Eylül'de derinleştirilmişti.
Micron Yasağı: 31 Mart 2023'te ise ABD'li hafıza çipi üreticisi Micron Technologies, siber güvenlik soruşturmasına tabi tutulmuştu. Soruşturma sonucunda şirketin ürünlerinde "ciddi güvenlik riskleri" tespit edildiği gerekçesiyle, Çin'deki kritik altyapı projelerine ürün satması yasaklanmıştı.
Gerilimin Kökeni: ABD'nin Çip Hamleleri
Çin'in bu karşı hamleleri, ABD'nin Çin'in teknolojik yükselişini yavaşlatma stratejisinin bir yansıması olarak görülüyor. 10 Ağustos 2022'de yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası ile başlayan süreç, ABD'nin Çinli üreticilerin ileri çip teknolojilerine erişimini kısıtlamasıyla devam etti.
Biden yönetimi döneminde başlayan ve Trump yönetiminin de sürdürdüğü politikalar kapsamında, Çinli teknoloji şirketleri ihracat kontrol listelerine alındı, Amerikan şirketlerinin Çin'deki kritik teknoloji alanlarına yatırım yapmasına sınırlamalar getirildi ve çip üretim ekipmanlarının ihracatı kısıtlandı.
