DEİK ve European Business Summit (EBS) işbirliğiyle Brüksel'de düzenlenen AB-Türkiye İş Zirvesi, Gümrük Birliği'nin (GB) acilen güncellenmesi ihtiyacını bir kez daha gündeme taşıdı. Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu ve DEİK Başkanı Nail Olpak, değişen küresel ticaret koşulları ve yeni ekonomik öncelikler ışığında, 30 yıllık anlaşmanın artık günümüz dünyasının gerçeklerini tam olarak yansıtmadığını vurguladı.
Gümrük Birliği'nde Güncelleme Zorunluluğu
Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, zirvedeki konuşmasında Gümrük Birliği'nin 1990'larda "geçici" bir entegrasyon aracı olarak tasarlandığını ve Türkiye'nin mevzuatını AB ile uyumlu hale getirdiğini belirtti. GB sayesinde 2024'te yıllık toplam ticaretin 220 milyar dolara ulaştığını ve Türkiye'nin AB'nin beşinci büyük ticaret ortağı olduğunu kaydetti.
Ancak Tuzcu, 2000'lerin sonlarından itibaren e-ticaret ve dijital ekonomi gibi alanların ortaya çıkması ve özellikle Asya'dan gelen yeni aktörlerle birlikte dünyanın değiştiğine dikkat çekerek, bu durumun mevcut düzenlemelere yansımadığını ve GB'nin derhal güncellenmesi gerektiğini ifade etti.
“1990'larda tasarlanan çerçeve artık günümüz dünyasının gerçeklerini tam olarak yansıtmıyor.”
Türkiye'nin Kaygıları: Çoklu Tercihli Anlaşmalar ve Karar Süreci
Tuzcu, AB'nin 70'ten fazla ülkeyle yaptığı 44 tercihli ticaret anlaşmasının Türkiye ticareti üzerinde sapmalara ve sorunlara yol açtığını dile getirdi. Türkiye'nin mevzuatını AB ile uyumlu hale getirmesine rağmen, karar ve istişare sürecinin bir parçası olmamasının üzücü olduğunu vurguladı.
AB'nin Yeşil Mutabakat ve dijital gündem ile değişen önceliklerine değinen Tuzcu, AB'nin bizi bir ortak olarak görmesini beklediklerini ve Türkiye'nin güçlü üretim kapasitesinin savunma dahil tüm alanlarda AB'nin ekonomik dayanıklılığını artıracağına inandıklarını söyledi.
Ekonomik Zorunluluktan Stratejik Fırsata
DEİK Başkanı Nail Olpak, Gümrük Birliği'ni güncellemenin sadece ekonomik bir zorunluluk değil, aynı zamanda hizmetler, e-ticaret ve sürdürülebilir değer zincirlerinde yeni potansiyellerin kilidini açmak için stratejik bir fırsat olduğunu belirtti. Olpak, 10 yıldır süren güncelleme sürecinin bir sorun teşkil ettiğini ve bir ortaklıkta kayıp varsa, büyük tarafların kaybının daha büyük olacağını dile getirdi.
Türkiye-AB İlişkisinin Yeni Boyutları
Olpak, ticaret ve yatırım bağlarının ilişkinin omurgasını oluşturduğunu ve küresel ekonominin değişmesiyle işbirliğinin temel taşı olan Gümrük Birliği'nin de gelişmesi gerektiğini ifade etti.
Ayrıca, enerji güvenliği, iklim, bağlantı ve savunma sanayi işbirliği gibi alanlarda Türkiye'nin Avrupa'nın stratejik özerkliğine önemli ölçüde katkıda bulunabileceğini vurguladı. Bu bağlamda, Türkiye'nin Avrupa Güvenlik Eylem Programına (SAFE) aktif katılımının kritik öneme sahip olduğunu ekledi.
DEİK Türkiye-Avrupa İş Konseyleri Başkanı Mehmet Ali Yalçındağ ise, uzun vadeli ve stratejik bir bakış açısıyla daha güçlü bir entegrasyonun ekonomik bağımlılıkları azaltacağını belirterek, NATO'nun ikinci büyük ordusu olan Türkiye'nin, AB'nin en güvenilir ortağı konumunda olduğunu söyledi. Yalçındağ, "Birlikte, küresel ticarette görkemli bir hikaye yazabiliriz" diyerek konuşmasını sonlandırdı.
