Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, Avrupa Birliği'nin (AB) Rusya'dan alınan sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve boru hattı gazının Eylül 2027'ye kadar tamamen sonlandırılması yönündeki anlaşmasını "tarihi bir karar" olarak değerlendirdi.
Avrupa Enerji Haritası Yeniden Çiziliyor
Bloomberg'e konuşan Birol, Rusya'nın 1970'lerden bu yana Avrupa'nın ana enerji tedarikçisi olduğunu ve son döneme kadar kıtadaki doğal gaz tüketiminin yarısının Rusya’dan karşılandığını hatırlatarak, AB'nin aldığı bu kararın enerji güvenliği açısından devasa önemine dikkat çekti.
Birol'a göre, bu ayrılığın temel dayanağı 2026'dan 2030'a kadar piyasaya girecek olan büyük miktardaki yeni LNG arzı olacak. Bu arzın Avrupa’ya ciddi bir hareket alanı ve Rus gazına karşı çok sayıda alternatif sunacağını belirtti.
IEA Başkanı, bu gelişmeyle birlikte enerji piyasalarının yıllardır süren "satıcı piyasası" konumundan "alıcı piyasasına" doğru kritik bir dönüşüm yaşayacağını ve bu durumun Avrupalıların elini büyük ölçüde güçlendireceğini vurguladı.
Rusya İçin Zorlu Süreç ve Gelir Kaybı
Fatih Birol, AB kararının Rusya için ciddi gelir kayıplarına yol açacağını ifade etti. Petrolün aksine, boru hatlarına bağımlı doğal gazın rotasını değiştirmenin kolay olmadığını kaydeden Birol, Rusya'nın ihracatını Çin'e yönlendirme çabalarının zorlu ve meşakkatli bir süreç olacağını belirtti.
Birol ayrıca, Avrupa Komisyonu'nun 2027 yılı sonuna kadar Rus petrolü ithalatını yasaklama teklifini de siyasi açıdan doğru zamanlama olarak niteledi. Küresel piyasalarda büyük bir petrol arzı fazlası bulunduğuna dikkat çekerek, bu yasağın kademeli ve dikkatli bir şekilde uygulanması halinde, korkulanın aksine büyük fiyat artışlarına neden olmayacağını öngördü.
Enerji Güvenliğinde Altın Kural ve Yenilenebilir Enerji Hamlesi
Birol, Avrupa'nın 1970'lerde Orta Doğu petrolünden uzaklaşmak isterken Rus gazına aşırı bağımlı hale gelme hatasını tekrarlamaması gerektiğini belirterek, "Enerji güvenliğinin altın kuralı, kaynakları mümkün olduğunca çeşitlendirmektir" uyarısında bulundu.
IEA Başkanı'nın verdiği bilgilere göre, son üç yılda Avrupa'da yaşanan enerji krizinin ardından yenilenebilir enerji kapasitesi %40 arttı ve nükleer enerjiye geri dönüş yaşanıyor. Bu gelişmeler ve beklenen ucuz doğal gaz ile daha dengeli bir enerji karışımı umudu dile getirildi.
Ancak Birol, elektrik güvenliği konusundaki risklerin sürdüğüne dikkat çekerek, Avrupa'daki elektrik şebekelerinin yeterince akıllı ve modern olmadığını vurguladı. Aşırı hava olaylarında talebin artmasıyla yaşanabilecek elektrik kesintilerine karşı uyardı ve Avrupa Komisyonu'nun bir sonraki öncelikli görevinin şebekeleri güçlendirmek olması gerektiğini sözlerine ekledi.
Ukrayna Kışı İçin Kritik Uyarı
Ukrayna'daki savaşa da değinen Birol, enerji altyapısının hedef alınması nedeniyle Ukrayna'nın savaşın başlangıcından bu yana en zorlu kışıyla karşı karşıya olduğunu ve elektrik ile ısınma sistemlerinin büyük baskı altında bulunduğunu belirtti.
