Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, "Para Politikası ve Makroekonomik Görünüm" başlıklı canlı yayında önemli açıklamalarda bulundu. Karahan, dezenflasyon ve fiyat istikrarı hedeflerini vurgularken, enflasyonu "virüs" benzetmesiyle değerlendirdi ve faiz politikalarına dair piyasadaki yaygın algıya meydan okudu.
Fiyat İstikrarı ve Dezenflasyon En Önemli Öncelik
TCMB Başkanı Karahan, Banka'nın en önemli önceliğinin dezenflasyon ve fiyat istikrarı olduğunu net bir şekilde belirtti. Hedeflerinin ilk aşamada tek haneli enflasyona iniş ve ardından enflasyonu yüzde 5'te sabitlemek olduğunu aktardı. Karahan, uygulanan politika etkisiyle enflasyonun ilk etapta yüzde 75'te sınırlanabildiğini söyledi.
Karahan, enflasyon sürecini tıbbi bir benzetmeyle açıkladı:
“Enflasyon aslında bir virüs gibidir, reçetenin etki etmesi bünyeden bünyeye değişiyor.”
Rezerv Artışı ve KKM'de İlerleme
Karahan, Merkez Bankası'nın son dönemdeki başarılarına da dikkat çekti. Brüt rezervlerde 80 milyar doların üzerinde artış kaydedildiğini ve bu artışın büyük ölçüde yurt içi kaynaklardan geldiğini vurguladı. Bu durumu Türk lirasına güvenin tekrar tesis edilmesi sonucu vatandaşların döviz bozdurmasıyla ilişkilendirdi.
Kur Korumalı Mevduat (KKM) konusunda da büyük mesafe kat edildiğini belirten Karahan, iki yıl önce yaklaşık 140 milyar doları aşan bakiyenin ciddi ölçüde gerilediğini ifade etti.
Talep Dengelenmesi ve Sürdürülebilir Büyüme
Ekonomideki talep koşullarının değiştiğini söyleyen Karahan, önceki dönemin büyük ölçüde sürdürülebilir olmayan özel tüketim ve ithalat kaynaklı büyüme olduğunu belirtti. Mevcut durumda ise talep koşullarının dezenflasyonla uyumlu hale geldiğini kaydetti.
Tüketim malları ithalatı düştü.
Hizmet üretim endeksi yatay seyrediyor.
Karahan, bu verileri "Ciddi bir dengelenme söz konusu" şeklinde yorumladı.
Hissedilen Enflasyonun Ana Faktörleri: Kira ve Gıda
Kamuoyunda sıkça tartışılan hissedilen enflasyon konusuna da değinen Karahan, bunun en önemli iki faktörünün kira ve gıda enflasyonu olduğunu söyledi. Vatandaşların sık tüketilen bu kalemlerdeki artışları daha fazla hissettiğini belirtti.
Kira Artışlarında Düşüş: Kira artışlarının uzun süre yüzde 4'ün üzerinde seyrettiğini ancak artık yüzde 4'ün altına indiğini açıkladı. Konut arzını artırıcı önlemlerin orta vadede enflasyondaki düşüşü destekleyeceğini ekledi.
Hizmet Enflasyonu: Son bir yılda yüzde 70'li seviyelerden yüzde 44'e gerileme kaydedildiğini, ancak eğitim ve kira gibi geçmiş enflasyona endeksli kalemlerde düşüşün daha yavaş olduğunu ifade etti.
Gıda Fiyatları: Enflasyon beklentilerindeki sapmanın en önemli nedeninin gıda fiyatları olduğunu, zirai don ve kuraklık gibi etkenlerin algıları etkilediğini belirtti.
Faiz Aktarım Mekanizması: Algı Yanılgısı
Faiz aktarım mekanizmasına ilişkin önemli bir tespitte bulunan Karahan, piyasadaki yaygın "Politika faizi düşerse piyasa faizleri düşer" algısının her zaman doğru olmadığını söyledi.
"Beklentiler bozulursa faizler düşmeyebilir hatta artabilir"
Karahan, uzun vadeli faizlerde belirleyicinin Merkez Bankası kararlarından ziyade enflasyon beklentileri olduğunu vurguladı. Parasal aktarımın sağlıklı çalıştığını düşündüklerini belirterek, son indirimlerle ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin 9,5 puan, kredi ve mevduat faizlerinin ise yaklaşık 11 puan gerilediğini ifade etti.
Kur Baskılanması Söz Konusu Değil
Döviz kuru politikasına yönelik eleştirilere de yanıt veren Karahan, döviz kurunda herhangi bir seviye hedefinin söz konusu olmadığını ve kurun baskılanmasının kesinlikle söz konusu olmadığını dile getirdi. Fiyatlama davranışlarının rezerv yapısı ve beklentiler üzerinden şekillendiğini belirtti.
Karahan, değerlendirmesini hem kısa hem de orta vadeli göstergelerin dezenflasyonun devamına işaret ettiği mesajıyla tamamladı.
