Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan son analiz, kredi kartı limitlerindeki artışın harcama alışkanlıkları üzerindeki çarpıcı etkisini ortaya koydu. 7 milyon kişinin verileri üzerinden yapılan araştırmaya göre, limitlerin gelirden daha hızlı yükselmesi, bireylerin borçlanma eğilimini doğrudan artırıyor.
Kredi Kayıt Bürosu (KKB) verilerine dayanan rapora göre, 2024 yılı sonu itibarıyla Türkiye'de kredi kartı borcu bulunan yaklaşık 29 milyon kişinin toplam bakiyesi 1,9 trilyon TL seviyesine ulaştı. Kişi başına düşen ortalama kart borcu ise yıllık %52 artışla 66 bin TL’ye yükseldi.
Borcun Yarısı Küçük Bir Azınlığın Elinde
Analiz, borç dağılımındaki adaletsizliği de gözler önüne seriyor. Yaklaşık 15 milyon kişinin borcu 25 bin TL’nin altındayken; 150 bin TL üzerinde borcu olan 2,9 milyon kişilik grup, toplam borcun yarısından fazlasını sırtlanmış durumda.
TCMB ekonomistlerinin SGK verileriyle harmanladığı analizde, gelir ile kart bakiyesi arasında kopmaz bir bağ olduğu saptandı.
Doğrudan Etki: Gelirdeki her 1 TL’lik artış, kart bakiyesine ortalama 0,77 TL artış olarak yansıyor.
Kullanım Oranları: Düşük gelir grubunda kart kullanım oranı %40 iken, üst gelir grubunda bu oran %90’a yaklaşıyor.
"Aşırı Limit" Borçlanmayı Hızlandırıyor
Araştırmanın en kritik bulgusu ise "aşırı limit" kavramı oldu. Gelir artış hızını geçen limit artışları, bireylerin limit doluluk oranı düşük olsa bile gelirlerine oranla daha fazla borç taşımalarına neden oluyor. Yani limit yükseldikçe, ihtiyaç olmasa dahi borçlanma eğilimi psikolojik ve finansal olarak güçleniyor.
