Yılbaşı öncesinde hanelerin en büyük harcama kalemlerinden biri olan gıda fiyatları, Avrupa genelinde büyük farklılıklar göstermeye devam ediyor. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yayımlanan güncel veriler, kıtadaki fiyat makasının belirgin bir şekilde açıldığına işaret ediyor.
AB genelinde hane halkı bütçesinin ortalama yüzde 11,9'unu oluşturan gıda harcaması, Romanya gibi ülkelerde yüzde 20'ye kadar çıkabiliyor. Bu durum, bazı ülkelerde gıda fiyatları AB ortalamasından düşük olsa bile, düşük gelir nedeniyle hanelerin bütçelerinin daha büyük bir bölümünü gıdaya ayırmak zorunda kaldığını gösteriyor.
Eurostat Endeksi: Gıdanın Maliyeti Nerede Ne Kadar?
Eurostat, ortalama bir AB gıda sepetini 100 euro baz alarak bir fiyat endeksi oluşturdu. 100'ün üzerindeki bir değer, o ülkede sepetin Avrupa ortalamasından daha pahalı olduğunu, altındaki bir değer ise daha ucuz olduğunu ifade ediyor.
Kuzey Makedonya En Ucuz, İsviçre En Pahalı
2024 yılı verilerine göre 36 Avrupa ülkesi arasında gıda fiyatlarının en uygun olduğu ülke Kuzey Makedonya oldu. Standart gıda sepetinin maliyeti burada sadece 73 Euro (AB ortalamasından %27 daha ucuz).
Listenin zirvesinde ise gıda fiyatlarında AB ortalamasının %61,1 üzerinde seyreden İsviçre yer alıyor. Aynı sepetin fiyatı İsviçre'de 161,1 Euroya ulaşıyor.
En Ucuz Ülke: Kuzey Makedonya (73 Euro)
En Pahalı Ülke: İsviçre (161,1 Euro)
AB üyesi ülkeler arasında ise en düşük fiyat Romanya (74,6 Euro), en yüksek fiyat ise Lüksemburg (125,7 Euro) olarak belirlendi.
Türkiye Avrupa'da Gıdanın En Ucuz 3. Adresi
Türkiye, Avrupa'da gıda fiyatlarının en düşük olduğu ilk 5 ülke arasında yer alarak dikkat çekiyor. Kuzey Makedonya ve Romanya'nın ardından Türkiye, 75,7 Euro maliyetle AB ortalamasının oldukça altında kalarak gıdanın en uygun olduğu 3. ülke konumunda.
Türkiye ile birlikte bölgedeki diğer düşük fiyatlı ülkeler şunlar:
Kuzey Makedonya (73 Euro)
Romanya (74,6 Euro)
Türkiye (75,7 Euro)
Bosna Hersek (82,5 Euro)
Karadağ (82,6 Euro)
Bulgaristan (87,1 Euro)
En Pahalı Bölgeler İskandinavya ve Batı Avrupa
İsviçre'nin ardından, Avrupa'da gıdanın en pahalı olduğu ülkeler sırasıyla İzlanda (146,3 Euro) ve Norveç (130,6 Euro) olarak belirlendi. Genel olarak Batı Avrupa ve İskandinav ülkeleri gıda fiyatlarının en yüksek olduğu bölgeler olarak öne çıkıyor.
Danimarka (119,3 Euro)
İrlanda (111,9 Euro)
Fransa (111,5 Euro)
Avusturya (110,9 Euro)
Malta (110,9 Euro)
Düşük Fiyat Düşük Gelir Paradoksu
Analizler, gıda fiyatlarının Batı Avrupa ve İskandinavya'da yüksek olmasının temelinde yüksek ücretler ve yüksek harcanabilir gelir olduğunu gösteriyor. Danimarka ve İsviçre gibi ülkelerde tarım, işleme ve perakende sektörlerindeki işçilik maliyetlerinin yüksek olması, fiyatlara yansıyor. Ancak bu ülkelerde yaşayanlar, yüksek gelirleri sayesinde artan fiyatları daha kolay absorbe edebiliyor ve organik/premium ürünlere daha rahat ulaşabiliyor.
Buna karşılık, gıda fiyatlarının daha düşük olduğu Doğu ve Güneydoğu Avrupa ülkelerinde ise durum farklı. Bu bölgelerde gıda harcamaları hane halkı bütçesinin %20'sinden fazlasını oluştururken, yüksek gelirli ülkelerde bu oran %12'nin altında kalıyor. Bu da, nominal gıda fiyatları düşük olsa bile, düşük gelirli haneler için orantısız ve daha ağır bir yük anlamına geliyor.
