Türkiye’de gelir ve servet eşitsizliği son yıllarda rekor seviyelere ulaştı. Uluslararası raporlar, ülkedeki en zengin kesimin toplam servetten aldığı payın giderek arttığını, orta ve alt gelir gruplarının ise giderek daha fazla geride kaldığını ortaya koyuyor.
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “Nüfusun %1’i servetin %40’ına, %10’u ise %70’ine sahip” ifadelerine yer vermesi, bu tabloyu yeniden gündeme taşıdı.
Servetin Yarısı Küçük Bir Azınlıkta
Credit Suisse'in 2022 verilerine göre, Türkiye’de en zengin %1’lik kesim ülke servetinin yaklaşık %39,5’ini elinde bulunduruyor. En zengin %10’luk kesimin payı ise %69,8. Bu oranlar, Türkiye’yi Avrupa’da servet eşitsizliği açısından ilk sıraya yerleştiriyor. Aynı raporda Türkiye’nin servet Gini katsayısı 0,80’in üzerinde ölçülerek, OECD ülkeleri arasında en yüksek değerlerden biri olarak kayda geçti.
Öte yandan, yetişkin nüfusun %71’inin 10 bin doların altında servete sahip olduğu da dikkat çeken bulgular arasında. Bu oran, Almanya gibi gelişmiş ekonomilerde yalnızca %10 seviyelerinde.
Gelirde de Durum Farklı Değil
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına göre, Türkiye’de gelir eşitsizliği de derinleşiyor. 2022 verilerine göre Gini katsayısı 0,433’e yükselerek son 15 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
En zengin %20’lik kesim, toplam gelirden %49,8 pay alırken, en yoksul %20’lik dilim sadece %5,9’luk bir paya sahip. Bu veriler, gelir piramidinin tepesindeki küçük bir azınlığın gelirini artırdığı, geniş kesimlerin ise geride kaldığına işaret ediyor.
Türkiye, Avrupa’nın Zirvesinde
Eurostat verilerine göre Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında hem gelir hem servet dağılımında en eşitsiz ülke konumunda. AB ortalamasında Gini katsayısı 29,6 seviyesindeyken, Türkiye bu alanda %42,6 ile en yüksek değere sahip ülke oldu.
Küresel karşılaştırmalarda da Türkiye, servet dağılımı açısından Brezilya, Güney Afrika ve Hindistan gibi yüksek eşitsizlikle anılan ülkelerle benzer konumda yer alıyor.
Ekonomistler Uyarıyor
Uzmanlara göre yüksek enflasyon, dolaylı vergi yükünün artması, ücret artışlarının yetersizliği ve sermaye gelirlerinin ağırlık kazanması eşitsizliğin temel nedenleri arasında gösteriliyor. Vergi politikalarının gelir dağılımını düzeltici değil, aksine pekiştirici etki yarattığına da dikkat çekiliyor.
Editör Notu:
Haber metni, TÜİK, Credit Suisse, Eurostat ve Oxfam gibi kurumlardan alınan güncel verilerle hazırlanmıştır. Herhangi bir siyasi görüşü yansıtma amacı taşımamaktadır.
