Türkiye döküm sanayisi, hem üretim hem de ihracat tarafında ciddi bir daralma yaşarken, Çin’den yapılan ithalat son üç yılda yüzde 300’e yaklaştı. Yerli üreticiler maliyet baskısı, enerji fiyatları ve haksız rekabet nedeniyle üretimi kısmak zorunda kalıyor.
Yerli Üretimde Sert Düşüş
Türk Döküm Sanayicileri Derneği (TÜDÖKSAD) verilerine göre, 2024 yılında Türkiye’nin toplam döküm üretimi yaklaşık %14 oranında azaldı. Demir, pik ve sfero döküm üretiminde bu düşüş %20’lere kadar çıktı. Alüminyum dökümde ise otomotiv talebi sayesinde sınırlı bir artış gözlendi.
Çin İthalatı Katlanarak Arttı
Makine grubu döküm ürünlerinde Çin’den yapılan ithalat, 2021 yılında 8.000 ton seviyesindeyken 2024 yılında yaklaşık 32.000 tona yükseldi. Bu, %300’e yakın bir artış anlamına geliyor. Otomotiv grubu döküm parça ithalatı da 2022 yılında 75.000 ton iken, 2024’te 90.000 tona ulaştı.
Çemaş'ta 200 İşçi İşten Çıkarıldı
Yerli üreticilerin karşılaştığı zorluklar yalnızca rakamsal düzeyde değil. Kırşehir’de faaliyet gösteren Çemaş Döküm Sanayi A.Ş., 26 Mayıs 2025 tarihinde yaklaşık 200 işçiyi işten çıkardı. Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklamaya göre:
4 döküm hattından biri kapatıldı, diğerlerinde üretim kapasitesi düşürüldü.
Talaşlı imalat bölümünde bulunan 57 CNC tezgâhın 20’si devre dışı bırakıldı.
Üretim düşüşü, kalite kontrol, maçahane ve taşlama gibi bölümlerde de iş gücü fazlası doğurdu.
Bu nedenle, toplu işçi çıkarımı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 29. maddesi kapsamında gerçekleştirildi.
CHP Kırşehir Milletvekili Metin İlhan, konuyu TBMM gündemine taşıyarak işçilerin mağduriyetine dikkat çekti. Sendikalar ise sürecin şeffaf yürütülmediğini savundu.
İhracatta Düşüş Sınırlı Kaldı
Döküm ihracatında miktar bazında %15’lik düşüş yaşansa da, kilogram başına birim ihracat değerinin artması sayesinde toplam ihracat değerindeki kayıp %7,6 ile sınırlı kaldı.
Maliyet ve Rekabet Eşitsizliği
TÜDÖKSAD Başkanı Kadir Efe, enerji maliyetleri ve işçilik giderlerinin üreticiyi zorladığını belirtti. Şükrü Keçebir ise sektörün toplam giderlerinin yaklaşık %45’inin işçilikten kaynaklandığını, ücretlerdeki üç kata varan artışın üretimi sürdürülemez hâle getirdiğini ifade etti.
Çin ve Hindistan gibi ülkelerdeki düşük maliyetli üretim ile İspanya’nın enerji destekli yapısı, Türk döküm sektörünü rekabet dışı bırakıyor. Ayrıca, Türkiye’ye yatırım açıklayan Çinli otomotiv firmalarının (örneğin BYD, Chery) üretimlerinde yerlilik oranının ne olacağı hâlâ belirsizliğini koruyor.
