Dünyanın önde gelen şirketleri, zorlu bir ekonomik görünüme ve değişen piyasa koşullarına uyum sağlamak amacıyla maliyetleri düşürme ve verimliliği artırma hedefiyle radikal bir yola girdi: iş gücü azaltma. Yapay zeka (YZ) teknolojilerine yapılan dev yatırımlar, şirketlerin bu büyük harcamaları dengelemek ve operasyonel verimliliği yükseltmek için acil önlemler almasını zorunlu kılıyor.
Ekonomist Allison Shrivastava, mevcut durumu, şirketlerin büyük çaplı kararlar almaktan kaçındığı ve bekleyiş pozisyonuna geçtiği bir "nefesini tutan ekonomi" olarak tanımlıyor.
On Binlerce Çalışanla Yollar Ayrılıyor
Reuters verilerine göre yalnızca bu ay içinde ABD'de 25 binden fazla işten çıkarma resmen duyuruldu. Bu rakam, lojistik devi UPS'in henüz açıklamadığı 48 bin kişilik potansiyel kesintiyi içermiyor. Avrupa'da ise toplam sayı 20 bini aşarken, bunun 16 bini tek başına Nestlé'nin geçen hafta duyurduğu yeniden yapılanma kesintilerine ait.
Amazon: 14 bin kurumsal çalışanla yollarını ayırma kararı aldı. Bu hamle, YZ'nın yarattığı verimlilik baskısının ilk büyük işaretlerinden biri olarak görülüyor.
Target ve Procter & Gamble: Sektör devleri de maliyet optimizasyonu kapsamında benzer işten çıkarma hamleleri gerçekleştirdi.
İşten çıkarmalar çoğunlukla, otomasyon ve YZ ile yer değiştirilme potansiyeli yüksek olan beyaz yakalı pozisyonları hedef alıyor.
Yapay Zeka Yatırımları Verimlilik Hedefini Tetikliyor
Şirketler, gelecekteki verimlilik artışını sağlamak için YZ'ya milyarlarca dolar harcıyor. KPMG araştırması, ABD’li üst düzey yöneticilerin gelecek yıl YZ yatırımlarında ortalama yüzde 14'lük bir artış öngördüğünü gösteriyor. Bu yüksek harcama temposu, şirketlerin mevcut iş gücü maliyetlerini optimize etme baskısını artırıyor.
Bank of America ekonomistleri, yapay zekanın ilk aşamada daha çok giriş seviyesindeki pozisyonları tehdit ettiğini belirtse de, bilgi teknolojileri, finans ve profesyonel hizmetler gibi bazı sektörlerde istihdam artışı hala devam ediyor.
Yeniden Yapılanma ve Tarife Etkisi
İşten çıkarmaların tek nedeni teknoloji veya ekonomik görünüm değil. Bazı şirketler farklı nedenlerle yeniden yapılanmaya gidiyor:
Target ve Nestlé: Her iki dev de yeni CEO'larının liderliğinde kapsamlı bir yeniden yapılanma sürecine girmiş durumda.
Carter’s: Bebek giyim markası, ABD’deki yüksek ithalat tarifelerinin baskısı altında, ofis çalışanlarının yüzde 15’ini işten çıkarma kararı aldı.
Ekonomistler, iş gücü piyasasının şu anda "düşük işe alım, düşük işten çıkarma" hassas dengesinde olduğunu vurguluyor. Ancak işten çıkarmaların hızlanması, zaten yüksek enflasyonla mücadele eden ekonomileri kırılganlaştırabilecek tüketici güvenini ciddi şekilde zedeleyebilir.
