Devrimci İşçi Sendikaları Konferasyonu (DİSK), 2026 Asgari Ücret Araştırması raporunu ve asgari ücret taleplerini İstanbul Barosu’nda düzenlediği basın toplantısı ile duyurdu.
DİSK Yönetim Kurulu adına konuşan Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu, yüksek enflasyona rağmen asgari ücretin yıl boyunca artırılmamasının, aile gelirlerini yoksulluk sınırının altında bıraktığını vurguladı. Çerkezoğlu, "Açlık sınırı 30 bin liraya dayandı, yoksulluk sınırı 90 bin lirayı çoktan aştı" diyerek mevcut durumun vahametine dikkat çekti.
Yüksek Enflasyon Koşullarında Ücret Güncelleme Zorunluluğu
Çerkezoğlu, Türkiye’de işçilerin yarısının asgari ücretli olduğunu belirterek, milyonların geçim ücreti olan asgari ücretin, geçen yıl sadece ilk üç ay, 2025’te ise sadece bir ay açlık sınırının üzerinde kaldığını söyledi.
Yılda En Az İki Kez Zam Talebi: Yüksek enflasyonun yaşandığı 2024 ve 2025 yıllarında yıl ortasında artış yapılmamasının reel ücretlerde ciddi kayıp yarattığını vurguladı. Bu nedenle, "Enflasyon tek haneli rakamlara düşene kadar asgari ücret yılda en az iki kez güncellenmelidir." çağrısını yaptı.
Geçmiş Kayıplar Telafi Edilmeli: Bu yıl asgari ücretin enflasyon karşısındaki kaybının 10 ayda 6 bin 322 liraya ulaştığını belirtti. 2025 yılı sonunda resmi enflasyon %33,8 olarak gerçekleşirse, asgari ücretteki kaybın 7 bin 471 TL’ye yükseleceğini hesapladı. Çerkezoğlu, "2026 asgari ücreti belirlenirken bu kayıpların giderilmesi şarttır." dedi.
"Hedef Enflasyon" Dayatması Kabul Edilemez
DİSK Genel Başkanı, ücret artışlarında "hedeflenen enflasyon" üzerinden yapılan dayatmaların kabul edilemez olduğunu dile getirdi.
Hedef Tutarsızlığı: Türkiye'de enflasyon hedefinin en son 2009'da tutturulduğunu hatırlatan Çerkezoğlu, 2025 enflasyonunun da hedeflenenden yüksek gerçekleştiğini söyledi.
İnsanca Yaşam Ücreti: Emek gelirleri üzerine baskı getiren "hedeflenen enflasyon kadar ücret artışı" dayatmasının asla kabul edilemeyeceğini ve asgari ücretin istisnai bir ücret olarak değil, insanca yaşanacak bir ücret olarak saptanması gerektiğini ifade etti.
Asgari Ücret Tespitinde Yeni Kriterler
Çerkezoğlu, asgari ücret tespitine ilişkin asıl meselenin Komisyonun yapısı değil, saptanma kuralları olduğunu belirtti ve yeni kriterler önerdi.
Yoksulluk Sınırı ve Geçim Şartı: Asgari ücretin sadece işçinin kendisi için değil, bakmakla yükümlü olduğu kişilerle birlikte geçinebileceği bir ücret olarak hesaplanması gerektiğini vurguladı. "Asgari ücret belirlenirken bir hanede iki kişinin çalıştığı varsayımından hareketle, haneye en azından yoksulluk sınırı kadar gelir girebilmelidir." dedi.
GSYH Referansı: Asgari ücretin enflasyona ek olarak genel ücret düzeyi ve ülke ekonomisindeki büyüme (Kişi Başına GSYH) dikkate alınarak saptanması gerektiğini belirtti. Somut öneri olarak, asgari ücretin Kişi Başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın belirli bir oranından (örneğin yüzde 60’ından) düşük belirlenmemelidir." ifadesini kullandı.
Kamu Ücretleri Referansı: En düşük kamu işçisi ücreti ve en düşük memur maaşının da referans alınması gerektiğini ekledi.
Tarihi Kayıplar ve Avrupa Karşılaştırması
Rapor, asgari ücretin alım gücündeki dramatik düşüşü çarpıcı verilerle ortaya koydu.
22 Cumhuriyet Altını Kaybı: Asgari ücretlinin 2005’ten bu yana 22 Cumhuriyet altını kaybettiği gerçeği paylaşıldı. 2005 yılında asgari ücretin yıllık tutarıyla 31,5 altın alınabilirken, 2025 Kasım ayında bu rakamın sadece 9,5 Cumhuriyet altını olduğu belirtildi.
Avrupa'nın En Düşükleri: 2015’te Euro cinsinden Türkiye’den düşük asgari ücrete sahip 14 ülke varken, 2025 yılında sadece 2 ülke (Arnavutluk ve Bulgaristan) olduğu ve Türkiye'nin Avrupa'nın en düşük asgari ücretlerinden birine mahkûm edildiği ifade edildi.
Çözüm: Sendikalaşma: Türkiye'yi bir asgari ücretliler ülkesi olmaktan kurtarmanın tek yolunun sendikalaşmanın ve toplu pazarlık kapsamının artırılması olduğu vurgulandı.
Vergi Adaletsizliğine Düzenleme Talepleri
DİSK, işçi ücretleri üzerindeki vergi yükünün azaltılması için de taleplerini sıraladı.
Tarife Dilimlerinin Genişletilmesi: Gelir vergisi tarife dilimleri, asgari ücret artışından az olmamak üzere artırılmalı. Makasın 2000'deki 21,9 katından 2025'te 6 katına kadar gerilediği belirtildi.
Vergi Oranının Düşürülmesi: Asgari ücret sonrası ilk vergi dilimine uygulanan oranın yüzde 10’a düşürülmesi talep edildi.
Vergi İstisnası Uygulaması: Asgari ücret vergi istisnasının, vergiden değil matrahtan indirim yoluyla uygulanması gerektiği vurgulandı.
Diğer Talepler: Ayrıca, 2008’den beri işverenlere sağlanan SGK prim desteğinin işçilere de sağlanması ve çağdışı damga vergisinin kaldırılması talep edildi.
Emekli Aylıkları: Asgari ücretten düşük emekli aylıklarının asgari ücret düzeyine yükseltilmesi ve diğer emekli aylıklarının da orantılı olarak artırılması istendi.
