Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) uzmanlarının hazırladığı son analize göre Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarının sonlandırılması, küresel altın fiyatlarındaki hızlı yükseliş ve euro/ABD doları paritesindeki artış, yabancı para (YP) mevduat seyrini belirleyen ana unsurlar oldu.
Yabancı para mevduat, 2024 sonundan bu yana nominal olarak 50 milyar ABD doları artış göstererek 238 milyar dolara yükseldi, ancak artışın büyük kısmı fiyat ve parite etkisinden kaynaklandı.
Nominal Artışta Fiyat ve Parite Etkisi Başrolde
Finansal istikrar açısından yakından izlenen YP mevduat, 2024 yıl sonunda 188 milyar ABD doları seviyesindeyken son dönemde 238 milyar ABD dolarına ulaştı. Rapora göre bu 50 milyar dolarlık nominal artışın kaynağı detaylı incelendi:
Altın Mevduatı: 31 milyar ABD doları
Euro Cinsi Mevduat: 15 milyar ABD doları
ABD Doları ve Diğer Döviz Mevduatı: Kalan kısım
Analiz, 2025 yılındaki bu nominal artışta altın ons fiyatındaki %73'lük yükselişin (2.600 dolardan 4.500 dolara doğru zirve yapması) ve euro/ABD doları paritesinin 1,04'ten 1,16'ya çıkmasının kritik rol oynadığını ortaya koydu.
Parite ve fiyat etkilerinden arındırıldığında, YP mevduattaki gerçek artışın toplamda 19 milyar ABD doları ile sınırlı kaldığı belirtildi. Bunun 6,5 milyar ABD doları ise gerçek kişiden kaynaklandı.
Altın Talebi Mevduatı Yükseltti
Küresel altın fiyatındaki yükseliş, mudilerin yatırım tercihlerini doğrudan etkiledi. Özellikle eylül ve ekim aylarında altın getirilerinin diğer finansal ürünlerin getirisinden belirgin şekilde yüksek olması, altın talebini artırdı.
Altın mevduatında fiyat etkisinin yanı sıra ton bazında da artış kaydedildi. 2024 yıl sonundan bu yana altın mevduatı, sabit fiyatla bakıldığında 6,5 milyar ABD doları karşılığına denk gelen yaklaşık 76 ton arttı. Bu değişimin yarısından fazlası ise son iki ayda gerçekleşti.
KKM'den Döviz Dönüşü Yüzde 80'in Üzerine Çıktı
Yabancı para mevduat artışını etkileyen bir diğer unsur ise Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarından dövize dönüş oldu.
KKM bakiyesi, aynı dönemde 29 milyar ABD doları azalarak 4 milyar ABD dolarının altına geriledi.
Ağustos ayında gerçek kişiler için de yenileme ve yeni hesap açma işlemlerinin sonlandırılmasıyla, KKM'den dövize dönüş oranı eylül ve ekim aylarında yüzde 80’in üzerine çıktı. Bu oran, mart-ağustos döneminde %25 civarındaydı.
TCMB, bu hesaplarda kalan mudilerin döviz eğilimlerinin daha yüksek olmasının dönüş oranını artırdığını belirtti. Finansal istikrar gözetilerek vadesi gelen KKM hesaplarıyla ilgili tüm hedefler kaldırılırken, ağustos-ekim döneminde KKM hesaplarından dövize dönüş toplam 7,9 milyar ABD doları olarak gerçekleşti.
TL Varlık Tercihi Korunuyor
Analizin sonuç bölümünde, YP mevduattaki nominal artışların ağırlıklı olarak parite ve fiyat etkisi kaynaklı olduğu vurgulandı. Parite ve fiyat etkisinden arındırılmış YP mevduattaki sınırlı artışın ise KKM sonlanması ve yatırım amaçlı altın alımlarından kaynaklandığı belirtildi.
Hızlı altın fiyatı artışına rağmen TL mevduat payının tarihsel ortalamaları seviyesinde kalmaya devam etmesi, hanehalkı ve şirketler kesiminde TL varlık tercihinin büyük ölçüde korunduğuna işaret ediyor.
