Avrupa Birliği’nin 1 Ocak 2026’da yürürlüğe alacağı Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması öncesinde, Türkiye’nin en büyük şirketlerinin sürdürülebilirlik performansları mercek altına alındı. İklim İçin 350 Derneği ve SEFiA tarafından hazırlanan "İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Araştırması: BİST 30 Şirketlerinin 2024 Yılı Görünümü" raporu, dev şirketlerin yeşil dönüşümde sınırlı bir ilerleme kaydettiğini ortaya koydu.
Şirketlerin Yüzde 60’ı Orta Risk Grubunda
Bankacılık sektörü hariç tutularak analiz edilen 26 şirketin ESG (Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetim) risk dereceleri, 2024 yılında dikkat çekici değişimler gösterdi. 2023 yılında yüzde 46 olan "ciddi ve yüksek risk" oranı bu yıl yüzde 24’e gerilerken, şirketlerin yüzde 60’ı "orta risk" kategorisinde toplandı. Düşük riske sahip şirketlerin oranı ise yüzde 12’den yüzde 16’ya yükseldi.
Rapora göre Bim, Şişecam ve Türk Hava Yolları ESG skorlarını iyileştirmeyi başarırken; Enka İnşaat, Ereğli Demir Çelik ve Sabancı Holding'in skorlarında gerileme yaşandı. Migros ise "düşük ESG riski" grubunda yer alarak pozitif ayrıştı.
Raporlama ve Şeffaflıkta Yapısal Eksiklikler
Şirketlerin iklim değişikliği ve su güvenliği konusundaki şeffaflığı henüz beklenen düzeyde değil. Araştırma sonuçlarına göre:
Astor Enerji, Emlak Konut, Ereğli Demir Çelik, Gübre Fabrikaları, Kardemir, Koza Altın, Petkim ve Türk Hava Yolları her iki alanda da raporlama yapmadı.
Şişecam, değer zincirinin tamamını kapsayan "Kapsam 3" emisyonlarını raporlayan tek şirket olarak öne çıktı.
Tav Havalimanları ise bu yıl ilk kez CDP (Karbon Saydamlık Projesi) raporlaması gerçekleştirerek sürece dahil oldu.
Net Sıfır Hedeflerinde 2050 Vizyonu
Endeksteki 16 şirket net sıfır emisyon için tarih beyan ederken, 10 şirketin henüz bir takvim belirlememiş olması dikkat çekti. Anadolu Efes 2030 yılıyla en yakın hedefi koyarken; Aselsan, Bim, Çimsa, Ford Otosan, Pegasus, Turkcell ve Türk Telekom gibi devler 2050 yılını işaret etti. Kardemir ise hedef yılını 2053 olarak güncelledi.
Uzmanlardan Rekabet Gücü Uyarısı
İklim İçin 350 Derneği Koordinatörü Efe Baysal, küresel ticaretin karbon fiyatlamasıyla yeniden şekillendiğini belirterek, iklim performansının bir "stratejik zorunluluk" olduğunu vurguladı. SEFiA Kıdemli Analisti Dr. Evrim Özyorulmaz Akcura ise ESG risk dağılımındaki iyileşmeye rağmen, raporlama yapmayan kurumların varlığının sürdürülebilirlik olgunluğunda homojen bir yapıya engel olduğunu ifade etti.
