Geçen haftaki “BIST’de değer yatırımcılığı yapılabilir mi?” başlıklı yazımı okuyanlar Warren Buffett’ın olmazsa olmazı olan “yetkinlik çemberi” kavramından bahsettiğimi fark etmişlerdir.
“Başarı, ne kadar geniş bir yetkinlik çemberine sahip olduğuna değil, çemberinin sınırlarını ne kadar iyi bildiğine bağlıdır.” - Warren Buffett
1. Yetkinlik Çemberi Nedir?
Yetkinlik çemberi (circle of competence), kişinin bilgi ve tecrübe sahibi olduğu, derinlemesine anlayabildiği alanı ifade eder.
Bu alanın dışına çıktığınızda risk artar; çünkü kararlarınızı eksik bilgi ve sezgilerle alırsınız.
Buffett bunu yatırım dünyasına uyarlamış:
- Eğer bankacılık sektörünü yakından tanıyorsanız, bankaların bilançolarındaki sinyalleri okuyabilirsiniz.
- Eğer enerji depolama teknolojilerini anlamıyorsanız, en parlak görünen fırsat bile aslında bir kara delik olabilir.
2. Neden Önemli?
- Bilgi Asimetrisini Azaltır: Kendi alanınızda, diğer yatırımcılardan daha doğru ve hızlı bilgi işleyebilirsiniz.
- Hataları Azaltır: Bilmediğiniz konularda hata oranı katlanarak artar.
- Odak Sağlar: Tüm fırsatları kovalamak yerine, en iyi anladığınız az sayıdaki fırsata yoğunlaşırsınız.
Buffett bunu satrançta “bildiğin açılışlarla oynamak” olarak görür. Açılış kitabınız yoksa ilk hamleden kaybedersiniz.
3. Çemberin Genişliği ve Derinliği
Buffett’ın altını çizdiği kritik nokta:
- Çemberinizin dar olması sorun değil.
- Sorun, nerede bittiğini bilmemek.
Kimi yatırımcı 2–3 sektörde uzmandır, ama o alanlarda derinlemesine bilgiye sahiptir.
Çemberin genişliğini zorlayarak değil, derinliğini artırarak üstünlük sağlanır.
4. Yetkinlik Çemberinizi Belirlemek için 3 Soru
- Hangi alanlarda geçmişte doğru tahminler yaptım?
- Hangi konularda başkaları benden tavsiye alıyor?
- Hangi sektörlerde araştırma yapma, rapor okuma isteğim kaybolmadan devam eder?
Bu sorular, çemberinizin gerçek sınırlarını netleştirir.
5. Yatırım ve Kariyer Perspektifi
- Yatırımda: Çemberinizin içindeyseniz, fiyat oynaklığı panik yaratmaz; çünkü neye sahip olduğunuzu bilirsiniz.
- Kariyerde: Yetkinlik çemberiniz, “konfor alanı” ile karıştırılmamalıdır. Konfor alanı, rahatsız hissetmediğiniz yer; yetkinlik çemberi, gerçekten iyi olduğunuz yer.
Aradaki fark:
- Konfor alanı → Güvende hissettiğiniz, ama gelişim göstermediğiniz bölge.
- Yetkinlik çemberi → Zaten güçlü olduğunuz, fakat derinleştirip büyütebileceğiniz alan.
6. Buffett’ın Basit Formülü
- Çemberini bil.
- Dışına çıkma.
- İçindekileri derinleştir.
Buffett, “Hayatta çok az şey bilmek zorundasınız; yeter ki neyi bilmediğinizi bilin.” diyerek bunun yatırım dünyasındaki en düşük riskli stratejilerden biri olduğunu vurgular. Yetkinlik çemberiniz bir hapishane değil; sağlam bir kale olmalı. Kapılarını her yeni tecrübe ve bilgiyle biraz daha genişletebilir, ama temellerini bilmediğiniz taşlarla inşa edemezsiniz.
