Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), bugün yayımladığı analizde Türkiye’nin ihracat yapısının son on yılda daha çeşitli ve dayanıklı hale geldiğini ortaya koydu. “Merkezin Güncesi” blog serisinin 13 Haziran 2025 tarihli yazısında, Türkiye’nin ürün ve pazar bazlı ihracat çeşitliliği gelişmekte olan ülkelerle karşılaştırmalı olarak ele alındı.
10 Yılda %40 Ürün-Pazar Artışı
2013-2024 döneminde Türkiye’nin ihraç ettiği ürün sayısı 10.487’den 10.810’a çıkarken, ürün-ülke kombinasyonu ise %40’tan fazla artarak 236.864’e ulaştı. Bu artış, Türkiye’nin ihracat ağının daha karmaşık ve dirençli hale geldiğini gösteriyor.
Türkiye, Küresel Ürün Yelpazesinde %84’lük Kapsama Sahip
TCMB verilerine göre, 2023 itibarıyla Türkiye, küresel ölçekte ihracata konu olan ürünlerin %84’ünü ihraç eder hale geldi. 2013’e kıyasla 4,3 puanlık bu artış, Türkiye’nin dış ticaretteki konumunu pekiştiriyor. Türkiye aynı zamanda 2023 itibarıyla her 100 ihracat pazarının 22’sinde yer alarak coğrafi çeşitliliğini de güçlendirdi.
Yoğunlaşma Azaldı, Dağılım Dengelendi
İhracatın sadece birkaç ürün veya ülkeye bağlı kalmaması, dış şoklara karşı direnç açısından kritik önemde. Bu bağlamda, Türkiye hem ürün hem ülke hem de ürün-ülke yoğunlaşmasında en dengeli dağılıma sahip ülkeler arasında yer aldı. Herfindahl-Hirschman Endeksi (HHI) verilerine göre, ülkemiz ürün yoğunlaşmasında ikinci sırada, ülke ve ürün-ülke yoğunlaşmalarında ise ilk sırada en düşük değerlerle dikkat çekiyor.
En Fazla Büyüyen Ülkelerden Biri
2013-2023 döneminde Türkiye, gelişmekte olan ülkeler arasında ihracatını en fazla artıran ikinci ülke konumuna yükseldi. Bu büyümede yeni ürün ve pazarların katkısı (yayılma marjı) ön plana çıkarken, mevcut pazarlardaki artış da (yoğunlaşma marjı) önemli rol oynadı.
Katma Değer ve Teknoloji Vurgusu
Raporda, ihracat çeşitliliğindeki bu olumlu gidişata rağmen, Türkiye'nin dış ticaret performansını uzun vadede sürdürülebilir kılmak için katma değer ve teknoloji düzeyi yüksek ürünlerin artırılması gerektiği vurgulandı.
